ريزش مو در ميان تمام انسان ها به درجاتي اتفاق مي افتد و اگر چه اين روند تا ميزان زيادي فيزيولوژيك تلقي مي شود، ولي به علت نقش قابل توجه اي كه مو در زيبايي انسان و در روابط وي بازي مي كند، غالباً باعث مي شود كه افراد در جستجوي درمان اين روند طبيعي برآيند.
طاسي معمولي مو يا آلوپسی آندروژنتيک شايعترين علت كم شدن موها است كه در هر دو جنس زن و مرد رخ مي دهد و با مينياتوري شدن فوليكول هاي مو و كوتاه شدن فاز رشد مو مشخص مي شود. لازم به ذكر است كه موهاي سر سه مرحله مشخص را طي مي كنند. اول فاز آناژن يا رشد مو است كه ممكن است بين 2 تا 6 سال طول بكشد و حدود 90 درصد موهاي سر بطور طبيعي در اين مرحله قرار دارند. مرحله بعدي فاز كاتاژن است كه حدود يك درصد موها را شامل مي شود و حدود سه هفته طول مي كشد و بعد مرحله استراحت مو يا مرحلة تلوژن است كه حدود سه ماه به طول مي انجامد. تغيير در درصد موها در مراحل مختلف يكي از علل ريزش مو به حساب مي آيد.
تاثيري كه ريزش مو در افراد ميگذارد كاملاً متفاوت است. برخي به راحتي آن را مي پذيرند، در حاليكه بسياري هم از آن وحشت زده و نگران مي شوند طوريكه از هرروشی براي مداواي آن استفاده مي كنند و كم نيستند مواردي كه اين روشها بسيار گران و درعین حال بی اثر هم هستند.
علت بیماری چيست؟
غالباً بيماران درمورد علت ريزش مو مي پرسند. شکی نیست که ژنتیک عامل اصلی است، اما مکانیسم ان بخوبی روشن نیست و نحوه توارث وابسته به یک ژن نبوده، تحت تاثیر ژن های مختلف است. غالباً پسران افراد طاس شانس بيشتري براي طاسي دارند، در حاليكه اين رابطه بين مادران و دختران آنها كمتر مطرح است.
بطور خلاصه بايد گفت كه طاسي معمولي سر به علت اثر هورمونهاي آندروژن در افرادي كه از نظر ژنتيكي مستعد هستند، اتفاق مي افتد.
هرچند آندروژن اصلی بدن تستوسترون است، اما متابولیت آن یعنی دی هیدروتستوسترون که با واسطه آنزیم 5 آلفا ردوکتاز ساخته میشود، نقش اساسی در ایجاد آلوپسی آندروژنتیک را دارد و غالب داروهای جدید هم معطوف به همین آنزیم هستند.
باید اضافه کرد که بین افزایش فشار خون و طاسی سر رابطه ای وجود دارد. همچنین طاسی سر با مصرف سیگار نیز مرتبط است.
تشخيص بيماري طاسی سر
همانطور كه گفته شد نازك شدن موها در هر دو جنس رخ مي دهد و در حدود نيمي از افراد قبل از 50 سالگي، درجات مشخص از طاسي را پيدا مي كنند. غالباً ريزش مو در مردان زودتر رخ مي دهد و الگوي آن از نظر باليني با شكل طاسي در زنان متفاوت است. پیش از درمان باید مطمئن شد که علت دیگری (مشکلات تیرویید، سایر مشکلات هورمونی، فقر آهن و غیره) برای ریزش مو وجود ندارد. در بیشتر موارد، تاریخچه بیماری و معاینه بالینی کافی است، اما گاهي آزمايشات پاراكلينيكي نيز لازم مي شود.
در زنان ، چنانچه نامنظمي پريود ، نازايي ، افزايش موهاي زايد ، ترشح شير از پستان ها و آكنة كيستيک شديد وجود داشته باشد بررسي هاي هورموني ضرورت پيدامي كند . هر چند در اكثر موارد هورمون ها كاملاً طبيعي هستند و اين پاسخ فوليكول هاي مو به آندروژن ها است كه دچار تغيير شده و باعث ريزش مو گشته است
در عين حال گاهي بيماريهاي تيروئيد و ساير غدد درون ريز ، اختلالات تغذيه اي ، كمبود آهن ، مصرف برخي داروها ، عفونت هاي شديد و بيماريهاي داخلي نيز باعث ريزش مو مي شوند كه پزشك معالج با توجّه به تاريخچة بيماري و علائم باليني و آزمايشات به وجود آنها پي مي برد
درمان بیماری
آنچه بيش از هر چيز بيماران مي خواهند بدانند، درمان طاسي سر است . پيش از آن ذكر چند نكته كلي ضروري است،
با توجه به اینکه طاسی سر، ارتباطی با سلامتی فرد ندارد، راحت ترین راه آن است که اصولا با آن کنار آمده و به دنبال درمان نرویم.
اما اگر قرار است که درمان انجام شود باید به دو نکته توجه کرد:
1- هرچه سریعتر درمان آغاز شود، احتمال موفقیت بیشتر است.
2- درمان بسیار طولانی خواهد بود.
پیش از شروع درمان، به چند نکته دیگر نیز می بایست توجه کرد:
1- از مصرف فرآورده هايي كه به مو يا پوست سر آسيب مي رسانند خودداري نمایید.
2- يك تغذية مناسب ، بخصوص پروتئين كافي براي سلامت مو حياتي است .
3- در صورت امكان از مصرف داروهايي كه باعث ريزش مو مي شوند خودداري شود.
4- تمام درمانهاي موجود براي ريزش مو مي بايست براي مدت هاي طولاني و بعضاً تا آخر عمر استفاده شوند .
ماينوكسيديل
مصرف ماينوكسيديل موضعي با افزايش طول مرحلة رشد مو و افزايش ميتوز باعث كاهش ريزش مو و رويش آن مي شود ، در مورد اين دارو بايد توجه داشت كه اثرات آن پس از حدود 4ماه ظاهر مي شود در ابتداي مصرف برخي دچار ريزش موهاي موقتي مي شوند كه نبايد ايجاد نگراني كند . نكتة مهم ديگر آن است كه با قطع مصرف آن ، موها مجدداً ريزش پيدا كرده و به وضعيت سابق برمي گردند. علاوه بر اين برخي دچار افزايش موهاي صورت مي شوند كه اين مسئله به ويژه در زنان ميتواند ايجاد نگراني كند .
استراديول
به نظر ميرسد مصرف 17-آلفا استراديول با تحريك آروماتاز و تبديل متابوليسم تستوسترون به 17-بتا-استراديول و کاهش سنتز دی هایدروتستوسترون باعث بهبود رویش مو می شود.
هورمون هاي ضد آندروژن
در مواردي مي توان از استروژن هاي خوراكي در درمان استفاده كرد .بديهي است كه اين درمان ها تنها در زنان قابل مصرف است .
فيناسترايد
فيناسترايد خوراكي است به ميزان يك ميلي گرم در روز دارويي است كه با مهار اختصاصي آنزيم 5- آلفا-ردوكتاز تيپ دو باعث افزايش رشد مو شده و در حدود 3/2 مردان اثرات بهبود دهنده دارد . اين دارو درحال حاضر تنها براي مردان مجاز شناخته شده است و مصرف آن در زنان مي تواند باعث ايجاد ناهنجاريهايی در جنين شود. فيناسترايد داروي كم خطري است كه با داروي ديگري تداخل نداشته ، تاثيري روي كبد، كليه، مغز استخوا ، چربي هاي خون و… ندارد. اين دارو ممكن است قواي جنسي را در درصد كمي از مردان كم كند اما تاثيري روي ساخت اسپرم و باروري مردان ندارد .
دوتاستراید
دوتاستراید از فیناستراید قوی تر است، طوریکه تا 90 درصد سطح سرمی دی هایدروتستوسترون را کاهش می دهد.
