جوش صورت یا آکنه

جوش صورت یا آکنه از شايعترين بيماري هاي پوست است طوري که تقريبا تمام نوجوانان به درجاتي به آن دچار مي شوند. این بيماري در نتيجه انسداد مجاري غدد چربي پوست ايجاد شده و سپس با افزوده شدن التهاب و عوامل ميکروبي شدت مي گيرد. آکنه غالبا در دخترها شایع تر است، اما در عوض معمولا در آقايان شديدتر است. درست است که با افزایش سن آکنه به تدریج از بین میرود، اما در نیمی از افراد تا پس از بلوغ هم ادامه پیدا کرده، در سن 40 سالگی یک درصد آقایان و 5% خانم ها کماکان از آکنه رنج می برند. از همین روست که امروزه آکنه را جزو بیماریهای مزمن دسته بندی می کنند. شاید کمتر بیماری ای به اندازه آکنه اثرات روحی و روانی بر مبتلایان به آن داشته باشد .

عوامل ایجاد آکنه:

عوامل متعددی در ایجاد شدن جوش صورت نقش دارند. مهمترين عامل افزايش ترشحات غدد چربي يا همان غدد سباسه است که به خصوص در صورت ، سينه و پشت تمرکز دارند. با افزايش اين ترشحات و انسداد مجاري غدد به تدريج عوامل ميکربي و التهاب نيز اضافه شده و علائم آکنه پديدار مي شود. این علائم، ممکن است از چند جوش سرسیاه کوچک تا جوش های متعدد چرکی متفاوت باشد.

سایر عوامل:  

ارث: آکنه در میان افرادی که سابقه خانوادگی انرا دارند، شایعتر و شدیدتر است.

تغذیه: از نظر تاریخی رابطه بین رژیم غذایی و جوش صورت بسیار مورد بحث و مناقشه است. به طور خلاصه باید گفت که از میان موادی که ممکن است تاثیری در بروز آکنه داشته باشند نقش دو ماده پررنگ تر است:

• لبنیات:

شیر و فراورده های لبنی از مهمترین موادی هستند که ممکن است در ایجاد آکنه نقش داشته باشند. شیر حاوی مقادیر قابل توجهی هورمون رشد شبه انسولینی و نیز حاوی پیش سازهای تستوسترون و دی هیدرو تستوسترون است و از این طریق باعث افزایش تولید سبوم و شاخی شدن واحد پیلوسباسه میشود. لذا این فرضیه مطرح است که لبنیات میتوانند جوش را بدتر کنند، هرچند از نظر عملی اطلاعات موجود هنوز کافی نیست. ضمنا به نظر نمی رسد میزان چربی شیر چندان مهم باشد.

• کربوهیدراتها:

رژیه های غذایی حاوی کربوهیدرات بالا یا به عبارتی بهتر با بار گلیسمیک بالا نیز از راه تاثیر بر رشد اپیتلیوم فولیکولر، افزایش شاخی شدن پوست و ترشح سبوم ممکن است باعث تشدید جوش شوند.

از سویی دیگر مصرف برخی مواد ممکن است باعث بهبود جوش شود. برای مثال مصرف فراورده های غنی از امگا 3 مثل سبزیجات و ماهی، مصرف آنتی اکسیدن ها مثل سلنیوم و ویتامین E و مصرف روی ممکن است به بهتر شدن جوش کمک کند.

داروها: مصرف برخی داروها منجمله استیرویید ها، لیتیوم، داروهای ضد صرع و نیز داروهای آنابولیزان که برای بدنسازی مصرف میشوند، ممکن است آکنه را بدتر کند. همینطور تغییرات هورمونی بر بروز آکنه موثرند.

مواد آرایشی: برخي از مواد آرايشي به خصوص آنهايي كه چربي زيادي دارند باعث تشديد آكنه مي شوند. لذا بهتر است حتي الامكان ازا اين مواد استفاده نشود و در صورت لزوم از موادي استفاده شود كه پايه آبي داشته و غير کمدون زا باشند.

استرس: مطمئناً استرس مي تواند باعث تشديد آكنه شود. حداقل اين است كه افراد مضطرب معمولاً بيش از حد صورت خود را دستكاري مي كنند و اين امر باعث بدتر شدن آكنه و به جا ماندن علامت و اسكار مي شود.

درمان:

درمان آكنه بهتر است از همان علائم ابتدايي شروع شود تا از بروز اسكار جلوگيري شود چراکه بسیاری از مواقع اسکار یا جای جوش را نمیتوان کاملا از بین برد.

متاسفانه هیچ درمان معجزه آسا و سریعی برای آکنه وجود ندارد. درمان آكنه به چندين ماه (و گاه چندین سال) زمان نياز دارد و در ماه اول ممكن است تغيير محسوسي در پوست خود احساس نكنيد، بنابراين نبايد سريعاً دارو يا پزشك خود را تغيير دهيد.

درمان آكنه بر حسب نوع آكنه متفاوت خواهد بود و براي همه يكسان نمي باشد. به این نکته نیز میبایست توجه داشت که درست است که تشخیص آکنه معمولا به راحتی انجام می پذیرد، اما گاهی اوقات بیماریهای دیگری همچون رزاسه، کراتوزیس پیلاریس و حتی زگیل های مسطح ممکن است شبیه به آکنه به نظر برسند. طبیعی است که هر یک از این بیماریها، درمانهای خاص خود را دارند.

درمان هاي موضعي:

آنتي بيوتيك هاي موضعي منجمله اريترو مايسين و يا كليندامايسين موضعي كه سال هاست در درمان آكنه هاي خفيف تا متوسط بكار مي روند.

رتينوئيدهاي موضعي همانند ترتينوئين، ايزوترتينوئين و آدا پالن (ديفرين) كه به خصوص روي پيش سازهاي جوش يعني كمدوها موثرند.

بنزوئيل پراكسيد كه استفاده از آن به خصوص در كاستن ميزان مقاومت دارويي به آنتي بيوتيك ها كمك مي كند

كمدوليتيك هاي موضعي

درمان هاي خوراكي:

آنتي بيوتيك هاي خوراكي كه در موارد متوسط تا شديد آكنه مصرف مي شوند و با كم كردن تعداد باكتري هاي سطح پوست و اثرات ضد التهابي باعث بهبودي جوش مي شوند.

داروهاي هورموني منجمله برخي قرص هاي ضد بارداري و ساير داروهايي كه اثرات ضد آندروژني دارند كه البته تنها در خانم ها قابليت مصرف دارند.

رتينوئيدهاي خوراكي يا ايزوترتينوئين (آكوتان) كه غالباً براي آكنه هاي شديد و مقاوم توصيه مي شود. آکوتان از طریق کوچک کردن غدد چربی اثر کرده و در واقع موثرترین داروی ضدآکنه به شمار می رود.